လူတိုင္း ၾကံဳရႏိုင္တဲ့ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ (Mid-life Crisis)

(၁)
အသက္ ၄၀ နားနီးကေန ၆၀ ႏွစ္ၾကားထဲက လူတိုင္း ျဖစ္ႏိုင္သလို အဲဒီအသက္ မေရာက္ေသးသူ လူငယ္မ်ားလည္း မျဖစ္မေန သိရွိ မွတ္သားထားသင့္တဲ့ ေရာဂါတစ္ခုအေၾကာင္း ကြ်န္ေတာ္ ေရးသားေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

(၂)
ငါ့ရဲ့ အသက္ရွင္ ျဖစ္တည္ေနမွဳရဲ့ အႏွစ္သာရက ဘာလဲ။ ဘ၀ရဲ့ အႏွစ္သာရဆိုတာ ဘာမ်ားလဲကြယ္။ မွန္ၾကည့္တိုင္း ငါ့ကို ျပန္ေငးစိုက္ၾကည့္ေနတဲ့ သူဟာ ဘယ္သူလဲ။ ဟူး…………. တစ္ခါတစ္ေလ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုေတာင္ မမွတ္မိခ်င္ေတာ့ဘူး။ ငါရူးမ်ား ရူးသြားျပီလား……..။

ေလာကၾကီးကိုက နားလည္မွဳ၊ ေစာင့္စည္းမွဳေတြ မရွိေတာ့တာ အရမ္းစိတ္ပ်က္စရာ ေကာင္းတယ္။ ငါ့ဟာငါ ဘာလိုခ်င္ ဘာဆက္ျဖစ္ခ်င္မွန္းေတာ့ မသိေတာ့ဘူး။ အရာအားလံုးဟာ စိတ္ကုန္စရာလို႔ပဲ ခံစားေနရတယ္။ ျပန္ေတြးၾကည့္ရင္ ငါ့ဘ၀က အကုန္လံုး အလိုမက်စရာ၊ ေနာင္တရစရာေတြခ်ည္းပဲ။ တစ္ခ်ိန္က အရူးအမူး ငါၾကိဳးစားခဲ့တာေတြ အခုေတာ့လည္း ဘာမွ မဟုတ္သလိုပဲ။ ငါ့မိသားစုအတြက္ ငါ့အသိုင္းအ၀ိုင္းအတြက္ ငါအနစ္နာခံ ေပးဆပ္ခဲ့ရတာေတြ တကယ္တမ္းက် မတန္ဘူး………….။

အခုက်ေတာ့ အရာအားလံုး ေျပာင္းလဲ သြားခဲ့ျပီ။ ငါ့ဘ၀ရဲ့ ေကာင္းတဲ့အခ်ိန္ေတြ၊ ထက္ျမက္ႏုပ်ိဳတဲ့ အခ်ိန္ေတြ က်န္ခဲ့ျပီ။ ျပန္မရႏိုင္ေတာ့တာ အေသအခ်ာပဲ။ ေရွ႕ေလွ်ာက္ ေကာင္းဖို႔လည္း မျမင္ေတာ့ဘူး။ ငါအသက္ၾကီးလာျပီေလ။ အိုလာျပီ။ ရုပ္က်သြားတာ အရမ္းသိသာတာပဲ။ သက္လတ္ပိုင္းဆိုတာ လူငယ္ဘ၀ရဲ့ ရင္ခုန္စြဲမက္စရာ ပိုင္ဆိုင္မွဳအေတာ္မ်ားမ်ားကို ေျမျမွဳပ္သျဂိဳၤလ္လိုက္ရတဲ့ အခ်ိန္ထင္တယ္။ ေနာက္ထပ္ ၾကံဳေတြ႕ရမယ့္ ဘ၀ရဲ့ စာမ်က္ႏွာ သစ္ေတြ ဘယ္ေလာက္မွ က်န္ေတာ့မယ္ မထင္ဘူး။ ေရွ႕ကို ေမွ်ာ္ၾကည့္ေတာ့လည္း ………. အို…..ဘ၀ဆိုတာ တကယ္တမ္းေတာ့ ေထြေထြထူးထူး ႏွစ္သက္စရာ မေကာင္းလွပါဘူး။ အကုန္လံုးက မေသခ်ာ မေရရာတာနဲ႔ စမ္းတ၀ါး၀ါးႏိုင္လိုက္တာ။

ေျပာလိုက္ၾကတာမ်ား ဘာတဲ့။ ဘ၀ဆိုတာ တိုက္ပြဲဆိုလားပဲ။ တကယ္တမ္းသာ အဲလိုဆိုရင္ ငါဟာႏွစ္ရွည္လမ်ား တိုက္ခဲ့တဲ့ တိုက္ပြဲျပီးသြားလို႔ ဗံုးဆံေတြ ယမ္းေငြ႔ေတြၾကား အားျပတ္လဲက်ေနလို႔ အိမ္မျပန္ရေသးတဲ့ စစ္သားအိုၾကီးတစ္ေယာက္ပဲ ျဖစ္မွာပဲ။ ငါ့မွာ အေဖာ္ေကာင္းရယ္လို႔မွ မရွိေတာ့တာ။

ငါလိုလားေတာင့္တခဲ့တဲ့ အရာေတြကေရာ…….. ေရာက္ခ်င္ခဲ့တဲ့ ပန္းတိုင္ေတြကေရာ……. အကုန္ေလးလံ ေႏွးေကြးေနတာပဲ။ ဘ၀ဆိုတာ ဘယ္လိုျဖစ္သင့္သလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းရဲ့ ေထာင္ေခ်ာက္ထဲမွာ ငါပိတ္မိေနျပီ။ အရင္တုန္းက ဒီအေနအထားေတြနဲ႔ ငါတင္းတိမ္ေရာင့္ရဲခဲ့တာေတာ့ မွန္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခုေတာ့ ငါမေပ်ာ္ေတာ့ဘူး။ မတင္းတိမ္မေရာင့္ရဲ ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ လက္ရွိရွိေနတဲ့ မိသားစုဟာလည္း မြန္းၾကပ္စရာပဲ။ ငါအကုန္လံုးကို မေက်နပ္ေတာ့ဘူး။ အေျပာင္းအလဲ ေပ်ာ္စရာေတြ ငါလုပ္ႏိုင္ပါဦးမလား။ ငါ့အသက္က ၾကီးေနျပီေလ။ ေသျခင္းတရားနဲ႔ ေတြ႔ရဖို႔ သိပ္အမ်ားၾကီးမလိုေတာ့တဲ့ လူတစ္ေယာက္က ဘာေတြမ်ား ေပ်ာ္စရာေတြ ဖန္တီးႏိုင္ဦးမွာလဲကြယ္………။



ငါေန႔တိုင္း လုပ္ေနရတဲ့ အလုပ္ေတြဟာ သိပ္ပ်င္းစရာေကာင္းတာပဲ။ ဆက္မလုပ္ခ်င္ေတာ့ဘူး။ ထြက္ျပီး အလုပ္အသစ္ေျပာင္းရင္ ေကာင္းမလား။ ဟုတ္တယ္။ ငါ့ဘ၀ရဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳ အသစ္အဆန္းေတြ၊ ရင္ခုန္ၾကည္ႏူးရမွဳေတြကို ငါ့ဟာငါ ဖန္တီးရွာေဖြမယ္။ ေငြနဲ႔ ၀ယ္လို႔ရသမွ် ၀ယ္မယ္။ ငါမအိုေသးဘူး ဆိုတာမ်ိဳး ရေအာင္ေနျပမယ္။

ဟူး…….. ဒါေပမဲ့လည္း ဘယ္က စေျပာင္းလဲရမွန္း မသိပါလားေနာ္။

(၃)
စာပိုဒ္ အမွတ္ (၂) မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ စိတၱဇဆန္ဆန္ အေတြးေတြဟာ ၀တၳဳဆန္ေအာင္၊ ရသေျမာက္အဖြဲ႔ဆန္ေအာင္ အႏုပညာစ်ာန္နဲ႔ ဖန္တီးေရးသားထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေတြဟာ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ (Midlife Crisis) ရဲ့ ထင္ရွားေပၚလြင္တဲ့ လကၡဏာမ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သင္ဟာ အသက္ ၄၀ ျပည့္ျပီးသူ တစ္ဦးျဖစ္ျပီး အထက္ပါ အေတြးေတြအတိုင္း ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ ေတြးမိေနပါက သက္လတ္ပိုင္းစိတ္ဂယက္ ေ၀ဒနာ ခံစားေနရျပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။
(၄)



Mid-life Crisis ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရကို အေနာက္တိုင္း လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ၁၉၆၅ ခုႏွစ္က အီးလီးယက္ ဂ်က္ခ္ ဆိုသူက စတင္သံုးစြဲခဲ့ျပီး အဆိုပါ စကားလံုးဟာ သက္လတ္ပိုင္း ေရာက္ေနတဲ့ လူအခ်ိဳ႕ ငယ္ရြယ္ႏုမ်စ္မွဳရဲ့ စြမ္းရည္ေတြ က်ဆင္းလာကာ အိုမင္းလာမွဳကို သတိထားမိစျပဳလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ အလိုမက်ျခင္း ျပင္းစြာ ျဖစ္ရတဲ့ ကာလတစ္ခုကို ကိုယ္စားျပဳခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီစကားလံုးဟာ တျဖည္ျဖည္း က်ယ္ျပန္႔တဲ့ သေဘာမ်ိဳး ေဆာင္လာပါတယ္။ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ကို ခံစားသက္ေရာက္ေစတဲ့ အခ်က္ေတြထဲမွာ ကိုယ့္ရဲ့ အိမ္ေထာင္ဖက္က ေဖာက္ျပန္ျခင္း၊ ကိုယ္တိုင္ေဖာက္ျပန္မိ၍ ပတ္၀န္းက်င္၏ ကဲ့ရဲ့မွဳကို ခံရျခင္း၊ အမ်ိဳးသားသဘာ၀ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မွဳ က်ဆင္းျခင္း၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ေသြးဆံုးျခင္း၊ ဘ၀လက္တြဲေဖာ္ (သို႔) ခ်စ္ခင္ရသူ အရင္းအခ်ာ တစ္ဦးဦး ကြယ္လြန္သြားျခင္း၊ အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္သြားျခင္း၊ ရာထူးက်ျခင္း၊ လက္ရွိ အလုပ္သည္ မုန္းစရာေကာင္းသည္ဟု ခံစားေနရေသာ္လည္း တူမွ်ေသာ ၀င္ေငြ ဆက္ရေနေအာင္ အလုပ္မေျပာင္းႏိုင္ေသးသျဖင့္ လက္ရွိအလုပ္ကိုပဲ ဇြတ္ေပလုပ္ေနရျခင္း၊ သားသမီးမ်ား အရြယ္ေရာက္ကာ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ခြဲခြာသြားျခင္း စသည့္ ဘ၀ႏွင့္ခ်ီ စိတ္ထိခိုက္ရေသာ ထိုးႏွက္ခ်က္မ်ား ပါ၀င္ေၾကာင္း ေတြ႔ရပါတယ္။

ဒီေတာ့ ေစာေစာက ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ ဂေယာက္ဂယက္ အေတြးေပါင္းစံု ၀င္လာျပီး ကိုယ့္ရဲ့ ပိုင္ဆိုင္မွဳ၊ ရုပ္ရည္၊ ကိုယ္ရည္ကိုယ္ေသြး စတဲ့ အခ်က္ေတြအေပၚ အားမလိုအားမရ ခံစားလာရျခင္းကို သက္လတ္ပိုင္းစိတ္ဂယက္လို႔ ေခၚတာပါ။ အသက္ ၄၀ နဲ႔ ၆၀ ၾကားမွာပဲ ျဖစ္တတ္တယ္လို႔ ေတြ႔ရွိထားေပမယ့္ ရုပ္၀တၳဳပစၥည္း ကိုးကြယ္မွဳ အားေကာင္းလာတဲ့ ယေန႔ေခတ္မွာဆိုရင္ ၃၅ ႏွစ္အထက္ လူေတြလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားဖို႔ သင့္ျပီလို႔ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ အေတြ႔အၾကံဳအရ ဆိုခ်င္ပါတယ္။



အဲဒီလို မေက်နပ္မွဳေတြဟာ အရင္နဲ႔ လံုး၀မတူတဲ့ အမူအက်င့္ ေနပံုထိုင္ပံုေတြကို ေျပာင္းလဲက်င့္သံုးမိျခင္းျဖင့္ ပြင့္ကန္ထြက္ကုန္ပါတယ္။ အိမ္ေထာင္မရွိေသးသူမ်ား အဆင္ေျပသလို ျပဳပစ္လိုက္ျခင္း၊ အိမ္ေထာင္ရွိသူမ်ား အခ်စ္သစ္ ရွာခ်င္လာျခင္း၊ ျပည့္စံုသူမ်ားက တကယ့္ေစ်းၾကီးပါေပ့ ဆိုေသာ လူတိုင္းေငးေလာက္သည့္ အသံုးအေဆာင္မ်ား (ဥပမာ ယာဥ္၊ အီလက္ထေရာနစ္ပစၥည္း) ၀ယ္ယူသံုးစြဲပစ္ျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ကို လွပေအာင္ အသစ္တစ္ဖန္ အလွဆင္ မြမ္းမံျခင္း (အလွျပင္ဆိုင္ မွန္မွန္ သြားျခင္း၊ မူးယစ္ေသစာ ေသာက္စားျဖစ္လာျခင္း စတာေတြ အရင္က မလုပ္ဖူးရင္ေတာင္ လုပ္ျဖစ္လာၾကပါတယ္။ ကေလးယူတာ ေနာက္က်လို႔ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ငယ္ရြယ္ေသးတဲ့ သားသမီးေတြ ရွိေနေသးရင္ အဲဒီ ကေလးေတြကို ေက်ာင္းစာ၊ အားကစား၊ ဘာသာစကား စတဲ့ ဘက္စံုမွာ အလြန္အမင္း ေတာ္ေစလြန္းလို႔ အတင္းအၾကပ္ဖိအားေပးရင္း မိဘနဲ႔ သားသမီးၾကား ပဋိပကၡ ပိုဆိုးလာတာ ေတြ႔ရေလ့ ရွိပါတယ္။ မိဘေတြ ဖက္ကေတာ့ ေစတနာနဲ႔ပါ ဆိုေပမယ့္ သူ႔ဟာသူ Mid-life Crisis ခံစားေနရတဲ့ ေရာင္ျပန္ကို သားသမီးေတြ အေပၚ လာဟပ္တာေတာ့ အသိနဲ႔ ထိန္းရမယ့္ ကိစၥပါပဲ။

ေလ့လာမွဳ တစ္ရပ္အရ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီး အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ ဆိုတာ လူ ၁၀ ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ ဘ၀မွာ မလြဲမေသြ ၾကံဳေတြ႔ရေလ့ ရွိျပီး အဲဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ကားအေကာင္းစားေတြ (အထူးသျဖင့္ လူငယ္ေတြ စီးတဲ့ ျပိဳင္ကားေတြ) ၊ ပင္လယ္စီး စပိဘုတ္ေတြ၊ တစ္ကိုယ္ရည္သံုး ဇိမ္ခံအီလက္ထေရာနစ္ ပစၥည္းေတြဟာ အရမ္းေရာင္းရပါသတဲ့။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ျခင္း ပစၥည္း၀ယ္ႏိုင္စြမ္း (Purchasing Power) ျမင့္တဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံ တစ္ခုရဲ့ တစ္ႏိုင္ငံလံုး လူဦးေရ ၁၀% က ၀ိုင္း၀ယ္တာ ဆိုေတာ့ စဥ္းစားသာၾကည့္ေပေတာ့။

ဘာလို႔ အဲဒီလို လုပ္ၾကသလဲ ဆိုေတာ့ မသိ္စိတ္ထဲက ဘာမွန္းမသိတဲ့ စိတ္ကူးပန္းတိုင္ အိပ္မက္ကို ေဖြရွာျဖည့္ဆည္းခ်င္ၾကလို႔ပါ။ ခက္တာက ပန္းတိုင္က ဘာမွန္းမသိလို႔ စိတ္ရူးေပါက္ရာ ေလွ်ာက္လုပ္ၾကတာေပါ့။ ဒါ့အျပင္ မျပီးျပတ္ေသးတဲ့ (သို႔) မလုပ္ႏိုင္ေလာက္ေတာ့တဲ့ စိတ္ကူးေတြအတြက္လည္း ကိုယ့္ကိုယ္ကို အျပစ္တင္မိေနတာကိုး။ ရြယ္တူတန္းတူေတြ ကိုယ့္ထက္ေအာင္ျမင္တာ ေတြ႔တိုင္းလည္း ရွက္ရြ႔ံအားငယ္စိတ္ကို ရင္ထဲၾကိတ္ခံစားထားရတာလည္း ပါပါတယ္။ ဒီေတာ့ ႏုပ်ိဳျခင္းကို ရရွိႏိုင္တယ္လို႔ ထင္တဲ့ အသံုးအေဆာင္ေတြ သံုးတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆို လူငယ္ေတြ၊ အသိုင္းအ၀ိုင္းသစ္ေတြနဲ႔ ေျပာင္းျပီး သြားေပါင္းတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အသက္ၾကီးမွ သင္းကြဲတယ္ဆိုတာ အဲဒါေပါ့။

(၅)
ဒီေနရာမွာ mmDailyNews ရဲ့ စာဖတ္ပရိသတ္မ်ားရဲ့ ရင္ထဲမွာ မတင္မက် ျဖစ္ေနတာ တစ္ခု ရွိေနမယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္သိေနပါတယ္။ ဟုတ္တယ္ေလ။ အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ အေတြးေတြ၊ လုပ္ရပ္ေတြ ဆိုတာ ေန႔စဥ္ဘ၀ လူအေတာ္မ်ားမ်ား စိတ္ထဲ ေပၚေနက် အရာေတြ ျဖစ္ျပီး ဒါေတြက ဘယ္လိုက်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစလို႔လဲ / က်န္းမာေရးေဆာင္းပါးရွင္ တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ကြ်န္ေတာ္က ဘာေတြ လာေျပာေနသလဲ ဆိုတာမ်ိဳးေပါ့။

Mid-Life Crisis ဟာ အမ်ိဳးသားေတြေကာ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ့ က်န္းမာေရးေတြကို မတူညီတဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ ထိုးႏွက္ဖ်က္ဆီးပါတယ္။ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ ခံစားရသူ အမ်ိဳးသား ၅ ေယာက္မွာ ၄ ေယာက္ဟာ အရက္ရဲ့ ေက်းကြ်န္ ျဖစ္သြားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အသက္ၾကီးမွ အရက္ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေသာက္ျဖစ္သြားတဲ့ ၄င္းတို႔ဟာ အသည္းအဆီဖံုး/ေျခာက္၊ အသည္းကင္ဆာ စတဲ့ ေရာဂါဆိုးေတြနဲ႔ ေဆးရံုကုတင္ေပၚ ၅ ႏွစ္ကေန ၇ ႏွစ္အတြင္း ေသခ်ာေပါက္ ေရာက္လာၾကပါတယ္။ တျခားမူးယစ္ေဆး၀ါး ဆိုရင္ေတာ့ ေသႏိုင္စြမ္းက အရက္ထက္ ေစာမွာ ေသခ်ာပါတယ္။ ဒါက ပထမအခ်က္ပါ။

အဲလို အသက္အရြယ္ အမ်ိဳးသားေတြမွာ မူးယစ္ေသစာေၾကာင့္ ယာဥ္တိုက္မွဳ ျဖစ္တဲ့ ႏွဳန္းေတြ၊ မေတာ္တဆ ထိခိုက္မွဳ ျဖစ္တဲ့ ႏွဳန္းေတြ ျမင့္မားေနတဲ့ အခ်က္က အေတာ္ေလး သိသာပါတယ္။ ဒါက ဒုတိယအခ်က္ေပါ့။



တတိယ အခ်က္ ေျပာရမယ္ ဆိုရင္ လိင္မွဳ ဆိုင္ရာ ကိစၥေတြမွာ အဆင္အျခင္မဲ့ က်င့္သံုးမယ္ဆိုရင္ HIV အပါအ၀င္ လိင္မွတစ္ဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါေပါင္းစံု ကူးဖို႔ အခြင့္အလမ္း ျမင့္ပါတယ္။ ကြန္ဒံုးသံုးတယ္ဆိုေပမယ့္ မူးယစ္ရီေ၀ေနခ်ိန္မွာ၊ စိတ္ေလေနခ်ိန္မွာ သံုးပံုစနစ္မက်တာေလး တစ္ခါတည္းနဲ႔ HIV POSITIVE ျဖစ္သြားသူေတြ ခဏခဏ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒီသံုးခ်က္ဟာ အမ်ိဳးသားေတြ အတြက္ Mid-life Crisis ရဲ့ အထူးအႏၱရာယ္ မ်ားတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ သံုးခုပါ။

အမ်ိဳးသမီးေတြက်ေတာ့ ေသြးဆံုးခါနီးလာလို႔ မ ေဟာ္မုန္း အားနည္းလာကာ တေရွာင္ေရွာင္တပိန္ပိန္နဲ႔ ေ၀ဒနာေလးမ်ား ေပၚလာတတ္ပါတယ္။ စားမ၀င္၊ အိပ္မေပ်ာ္တာ၊ အရိုးပါးစ ျပဳလာလုိ႔ တစ္ခုခုဆို ဟိုေနရာ ဒီေနရာက ကိုက္တာ၊ ေသြးဆံုးခါနီး ရာသီလာရင္ ပိုေ၀ဒနာ ဆိုးလာတာ၊ ေသြးတိုးနဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း ပိုဆိုးလာတာ၊ ရုပ္က်ႏွဳန္း သိသာလာလို႔ စိတ္ပါ လိုက္က်တာ စသျဖင့္ အီစထရိုဂ်င္ေခၚ မေဟာ္မုန္း အားနည္းမွဳနဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ ေရာဂါေတြ တန္းစီျပီး ခံစားရတတ္ပါတယ္။

ေနာက္ျပီး သားသမီးေတြ အေတာင္အလက္ စံုလို႔ မိဘရင္ခြင္ကေန ထြက္သြားတဲ့ ဒဏ္ကို အမ်ိဳးသားေတြထက္ အမ်ိဳးသမီးေတြက ပိုခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။ အထီးက်န္သိုက္ျမံဳ ေရာဂါစု (Empty Nest Syndrome) လို႔ ေခၚပါတယ္။ သားသမီးေတြက အဆက္အသြယ္မလုပ္၊ ဂရုစိုက္မွဳ အားနည္းရင္ အမ်ိဳးသမီး အမ်ားစုက ေသြးတိုးေရာဂါနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါေတြ ပိုဆိုးလာတတ္ၾကေၾကာင္း သုေတသနေတြ အခိုင္အမာ ရွိပါတယ္။



ေနာက္တစ္ခ်က္ ေျပာရရင္ အမ်ိဳးသမီးတိုင္းေတာ့ မဆိုလိုေပမယ့္ အခ်ိဳ႕က လိင္မွဳကိစၥ ရွဳပ္ေထြးမွဳနဲ႔ ထြက္ေပါက္ရွာၾကပါတယ္။ ဒီအခါမွာ ေရာဂါေတြ ကူးႏိုင္တဲ့ အႏၱရာယ္က အမ်ိဳးသမီးက အမ်ိဳးသားထက္ နည္းနည္း ပိုမ်ားတာေတြ႔ရသလို ပတ္၀န္းက်င္ရဲ့ အထင္ေသးရွဳံ႕ခ်မွဳမွာလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြက ပိုခံရ ပိုအရွက္ရေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီေတာ့ လြတ္မလား လုပ္ၾကည့္ေပမယ့္ Mid-life Crisis ကေန ရုန္းမထြက္ ႏိုင္ေတာ့ ျပန္ဘူးေပါ့။

ေသြးဆံုးေစာလို႔ လိင္မွဳကိစၥကို မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး ထင္ကာ လက္ေလ်ာ့လိုက္သူ အမ်ိဳးသမီး အမ်ားစုဟာ အိမ္ေထာင္ဖက္က အခ်စ္သစ္ရွာသြားတာေၾကာင့္ရယ္၊ ကိုယ္ပိုင္ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳတစ္ရပ္ ဆံုးရွံဳးလိုက္ရတာရယ္ ေပါင္းျပီး အေျခအေန ပိုဆိုးသြားၾကပါတယ္။ (တကယ္တမ္းကေတာ့ ေသြးဆံုးသြားေပမယ့္ ေခ်ာေမြ႕ေစတဲ့ အဆီတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို သံုးကာ အိမ္ေထာင္ဖက္နဲ႔ ေနႏိုင္ပါေသးတယ္။ ဒါဟာ အမ်ိဳးသမီးအဂၤါ ေသးသိမ္သြားျခင္းကို တားဆီးႏိုင္သလို စိတ္ေရာကိုယ္ပါ က်န္းမာေရးအေပၚ အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ အက်ိဳးျပဳေၾကာင္း သုေတသနမ်ားအရ သိရပါတယ္)

သက္လတ္ပိုင္းစိတ္ဂယက္ကို ျဖစ္ေစတဲ့ အခ်က္ေတြဟာ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦး မတူၾကသလို လူေနမွဳ အဆင့္အတန္းအရလည္း မတူၾကပါဘူး။ အနီးကပ္ဆံုးသူ ေသသြားလို႔ ကိုယ့္လည္း ေသမ်ိဳးပါလားဆိုျပီး ေၾကာက္လန္႔သြားတဲ့ အခ်ိန္ (သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာရဲ့ တရားဓမၼကို လိုက္စားသူေတြကေတာ့ ျငိမ္းခ်မ္းသြားၾကပါတယ္) မ်ိဳးမွာ၊ သက္တမ္း တစ္၀က္ေက်ာ္ကာ အိုလာျပီလို႔ ခံစားရခ်ိန္မွာ၊ လိင္မွဳစြမ္းရည္ေတြ က်ဆင္း ေပ်ာက္ဆံုးသြားတဲ့ အခ်ိန္မွာ၊ ၾကိဳးစားရုန္းကန္ ေပးဆပ္ခဲ့ရေသာ္လည္း အရာမေရာက္ပါလားဟု အေတြး၀င္လာခ်ိန္မွာ စသျဖင့္ အေၾကာင္းတရား အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကျပီး တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မတူၾကပါဘူး။

အမ်ိဳးသားနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး ႏွစ္ေယာက္စလံုးမွာ တူညီစြာ ခံရတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ သက္လတ္ပိုင္းစိတ္ဂယက္ေၾကာင့္ ခံစားရမွဳဟာ စိတ္က်ေရာဂါ (Depression) ဆီကို ဦးတည္သြားတဲ့ အခ်က္ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူမွဳေရးမွာ ျပဳမူေနထိုင္ေျပာဆိုပံုေတြ (အထူးသျဖင့္ စကားလံုးေတြ) ကို ဂရုမစိုက္ဘဲ လုပ္မိလို႔ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ သဟဇာတ မရွိေတာ့ဘဲ အထီးက်န္ကာ စိတ္က်ေရာဂါ ပိုဆိုးလာတာေတြ၊ အိမ္အျပင္ေတာင္ မထြက္ခ်င္ေတာ့တာေတြ ျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အေပါင္းအေဖာ္ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ အေပ်ာ္အခ်ိန္ျဖဳန္းျခင္း၊ ပရဟိတ အလုပ္ေတြ တတ္စြမ္းသ၍ လုပ္ျခင္း၊ အႏုပညာ အတတ္ပညာ ဘာသာေရး စသျဖင့္ သန္ရာတစ္ခုခု ေလ့လာျခင္းစတဲ့ မွန္ကန္တဲ့ ေပ်ာ္စရာေတြ ဖန္တီးႏိုင္ရင္ေတာ့ ခံသာပါေသးတယ္။ ႏို႔မို႔ စိတ္က်ေရာဂါဟာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ သတ္ေသစိတ္ကို ျဖစ္ေစတာ ေၾကာက္စရာပါပဲ။

ဒါေၾကာင့္ အၾကံျပဳလိုတာက စိတ္ထြက္ေပါက္အျဖစ္ အသံုးခ်တဲ့ အရာမ်ားေၾကာင့္ မိမိရဲ့ က်န္းမာေရး မထိခိုက္ရေအာင္ အသိဥာဏ္ရွိရွိ ကာကြယ္ပါ၊ ျဖစ္လာရင္လည္း ကုသမွဳ အျမန္ဆံုး ရယူဖို႔ အေရးၾကီးတယ္ ဆိုတာပါပဲ။

(၆)
သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ကို ဘယ္လို ကာကြယ္ၾကမလဲ……..???



ကမၻာေက်ာ္ စိတ္ပညာရွင္ ဆစ္ဂမန္ဖရြိဳက္ကေတာ့ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ Mid-life Crisis ဆိုတာ ေသဖို႔နီးလာတာ ခံစားမိလို႔ ေၾကာက္တဲ့ စိတ္က ေမာင္းႏွင္တြန္းအားေပးလိုက္တဲ့ အေတြးစုေတြ ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ ဒီအေတြးစုေတြရဲ့ ကန္ထြက္မွဳဟာ ယဥ္ေက်းမွဳအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ လူပံုစံ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို လိုက္ျပီး အေပ်ာ္ရွာျခင္း အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ အေပ်ာ္ေရွာင္ျခင္း အျဖစ္လည္းေကာင္း စိတ္ရူးေပါက္စြာ ကြဲျပားကုန္ၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။

၂၁ ရာစုရဲ့ အေပၚယံ ေရႊမွဳန္ၾကဲ ပကာသနအေျခခံ လူေနမွဳစနစ္မွာ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ကို လူေတြဟာ ပိုျပီး သိခ်င္စိတ္ မ်ားလာၾကပါတယ္။ ေလ့လာလာၾကပါတယ္။ ဒီအခါမွာ စိတ္ပညာရွင္ေတြ က်န္းမာေရး ပညာရွင္ေတြဟာ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ မၾကံဳရႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေတြ႔လာၾကပါတယ္။

(၁) အိမ္ေထာင္ေရးကို ေႏြးေထြးေပ်ာ္စရာေကာင္းေအာင္ ထိန္းသိမ္းပါ။
အိမ္ေထာင္သက္ အေတာ္ေလးရလာတဲ့ သက္လတ္ပိုင္း အခ်ိန္မွာ တစ္ဦးအေပၚ တစ္ဦး ခ်စ္ခင္ စိတ္ပါမွဳ အရင္ေလာက္ မမ်ားၾကေတာ့ပါဘူး။ အိမ္တြင္းေရး ေပ်ာ္ရႊင္မွဳဟာ အေရာင္မွိန္လာျပီး လ်စ္လ်ဴရွဳထားခံရတဲ့ အဆင့္ေရာက္သြားတတ္ရင္ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ ပိုမို ၾကံဳေတြ႔ရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အိမ္ေထာင္ေရး သာယာခ်မ္းေျမ့မွဳ အျမဲရေနေအာင္ ၾကံေဆာင္ဖန္တီးျပီး သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ကို ကာကြယ္ပါ။



(၂) သူငယ္ခ်င္းမိတ္ေဆြေကာင္းမ်ား ရွိပါေစ
တကယ္စစ္မွန္တဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြ မရွိသူဟာ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ ခံစားရဖို႔ ေသခ်ာသေလာက္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအခ်က္ကို အခုကတည္းက ျပဳျပင္ဖာေထးထားပါ။ အကယ္၍ သင့္မွာ အဲလို ႏွလံုးသားခ်င္းနီးျပီး ဂရုတစိုက္ ရွိတဲ့၊ အေရးၾကံဳရင္ အားကိုးရတဲ့ မိတ္ေဆြ မရွိဘူး ဆိုရင္ လူေတြက စိတ္ထားမေကာင္းလို႔ ဆိုျပီး အေၾကာင္းျပခ်က္ မေပးပါနဲ႔။ မိတ္ေဆြေကာင္းေတြ ရဖို႔ဆိုရင္ သင္ကိုယ္တိုင္က မိတ္ေဆြေကာင္း အရင္ ျဖစ္ေနဖို႔ လိုပါတယ္။

(၃) သင့္အလုပ္အကိုင္ရဲ့ အေရးပါမွဳနဲ႔ အနာဂတ္ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကို ပံုေဖာ္ေတြးပါ
သင့္ရဲ့ အလုပ္အကိုင္ဟာ လူေတြကို ဘယ္နည္းဘယ္ပံု အက်ိဳးျပဳေနသလဲ အေကာင္းဖက္က ေတြးပါ။ သင္ဟာ ကုမၸဏီပိုင္ရွင္ တစ္ေယာက္ ျဖစ္ရင္ သင့္ရဲ့ ထုတ္ကုန္ေတြ၊ ၀န္ေဆာင္မွဳေတြေၾကာင့္ လူေတြ ဘယ္လို အက်ိဳးရွိ ေပ်ာ္ရႊင္သြားေစသလဲ ဆိုတာမ်ိဳး၊ သာမန္ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနရင္လည္း ငါဟာကုမၸဏီမွာ ဘယ္ေနရာေတြမွာေတာ့ အေရးပါတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး၊ ေအာက္ေျခအလုပ္တစ္ခု လုပ္ေနရရင္လည္း ေျဖသိမ့္စရာ ၾကံဖန္ေတြးပါ။ ဒီေနရာနဲ႔ မေက်နပ္ႏိုင္ရင္ ေရွ႕ကို လွမ္းဖို႔ အားေတြ ထုတ္ပါ။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ရွင္သန္ေနသ၍ သင္ဟာ Mid-life Crisis ျဖစ္ဖို႔ ေ၀းေနေသးတယ္ ဆိုတာ ေသခ်ာပါတယ္။ ေနာက္ျပီး အသက္ ၄၀-၅၀ အထိ နိမ့္က်တဲ့ ဘ၀မ်ိဳးမွာ ေနလာျပီး တစ္ေက်ာ့ျပန္ အားမာန္ေတြနဲ႔ ထိပ္ဆံုးတစ္ေနရာ ရသြားတဲ့ သူေဌးေတြ၊ အႏုပညာသမားေတြ၊ တီထြင္ဖန္တီးသူေတြ စသျဖင့္ ဒီကမၻာၾကီးေပၚမွာ မေရမတြက္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ရွိေနတယ္ဆိုတာ သင့္အတြက္ အားတက္စရာ တစ္ခုပါပဲ။



(၄) ပံုမွန္ အားကစားလိုက္စားပါ
ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳတစ္ခုကို စနစ္တက် လုပ္ေပးျခင္းဟာ ဘ၀ကို စိတ္ပ်က္ျငီးေငြ႕ျခင္း၊ ဘ၀ကို တရားလြန္ တပ္မက္စြဲလန္းျခင္း ဆိုတဲ့ အစြန္းတရားေတြကို ထိုက္သင့္သေလာက္ တားဆီးႏိုင္တဲ့ စိတ္အေျခအေနမ်ားကို ေပၚေစတဲ့ အာနိသင္ ရွိေၾကာင္း သိပၸံနည္းက် စမ္းသပ္ေတြ႔ရွိထားပါတယ္။ ဒါဟာ အိုမင္း ေလးလံ အားယုတ္မွဳကိုပါ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခုမို႔ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ကို ကာကြယ္ဖို႔ အသင့္ေတာ္ဆံုး နည္းလမ္း တစ္ခုပါပဲ။

(၅) ဘာသာေရး လိုက္စားပါ
ဘာသာေရး လိုက္စားသူေတြဟာ ဘ၀အေပၚ မွ်တတဲ့ အျမင္နဲ႔ ၾကည့္တတ္ၾကလို႔ သာမန္လူေတြထက္ စိတ္ႏွလံုး ပိုေအးခ်မ္းၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ တရားဘာ၀နာ ပြားမ်ားျခင္း (Meditation) ဆိုတာ ဘ၀ရဲ့ အလိုမက်မွဳေတြကို ကုစားဖို႔ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းတစ္ရပ္ ျဖစ္သလို Mid-life Crisis ေၾကာင့္ ျဖစ္လာမယ့္ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုး၊ သတိေမ့ ေရာဂါမ်ားကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အေကာင္းဆံုး ေဆးတစ္လက္ပါပဲ။

(၆) အရမ္းရွဳပ္ေထြးျပည့္စံုတဲ့ ဘ၀ပံုစံထက္ ေအးခ်မ္းတဲ့ ဘ၀ကို ေရြးခ်ယ္ပါ
အရမ္းလန္းတဲ့ကား၊ အိမ္ၾကီးအိမ္ေကာင္း၊ ၀တ္ေကာင္းစားလွေတြ၊ ပိုက္ဆံျဖဳန္းတဲ့ အားလပ္ရက္ ခရီးစဥ္ေတြဟာ ေပ်ာ္ရႊင္ေက်နပ္မွဳကို ေပးတယ္လို႔ ထင္ရေပမယ့္ ဆန္႔က်င္ဖက္နဲ႔ အဆံုးသတ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြထဲက အခ်ိဳ႕တစ္၀က္ ရွိရင္ အေတာ္ေလးေကာင္းတဲ့ ဘ၀ ျဖစ္ေပမယ့္ အကုန္လံုး ရွိဖို႔ အေရး က်ားကုတ္က်ားခဲ ၾကိဳးပမ္းေနျခင္းဟာ တစ္ခ်ိန္မွာ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ ၾကံဳကိုၾကံဳရမယ့္ အေနအထားလို႔ လူမွဳစိတၱေဗဒ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါတယ္။ သာမန္ျပည့္စံုတဲ့ မိသားစုေတြကေတာ့ ဘ၀ရဲ့ ေပ်ာ္ရႊင္မွဳ အဓိပၸာယ္ရွိမွဳကို အစစအရာရာ ျပည့္စံုသူေတြထက္ ၁.၅ ဆ ပိုခံစားရေလ့ ရွိပါသတဲ့။ အစြန္းေရာက္လြန္းစြာ ဆင္းရဲျခင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္းေတြကို ေရွာင္ႏိုင္ရင္ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ကိုလည္း ေရွာင္ျပီးသား ျဖစ္သြားပါတယ္လို႔ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါတယ္။

(၇) က်န္းမာေရးလိုက္စားျပီး ခႏၶာကိုယ္ ပံုမပ်က္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းပါ
ငယ္စဥ္ကတည္းက က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ အစားအေသာက္ အမူအက်င့္ေတြကို ေလ့လာဆည္းပူး လိုက္နာထားပါ။ ဒါဆိုရင္ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ မၾကံဳဖို႔ အားေပးပါတယ္။ ဘ၀မွာ စိတ္မက်ဥ္းၾကပ္ဖို႔ စားခ်င္တာ စားမယ္၊ ေနခ်င္သလို ေနမယ္ဆိုတဲ့ သူေတြဟာ သက္လတ္ပိုင္းစိတ္ဂယက္ကို ခံစားရဖို႔ ရာႏွဳန္းျပည့္နီးပါး နီးစပ္ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ျပံဳးစရာ အခ်က္တစ္ခ်က္က ခါးအဆမတန္ တုတ္လာသူေတြဟာ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ရဲ့ သားေကာင္ေတြ ျဖစ္တတ္ပါသတဲ့။ ဒါေၾကာင့္ Mid-life Crisis ကို ကာကြယ္ဖို႔ အလွဴေတြခ်ည္းပဲ လိုက္စားမေနပါနဲ႔၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ ဘာသာေရးလဲ လိုက္စားပါဦးလို႔ တိုက္တြန္းပါတယ္။

(၈) အလြန္အမင္း ႏွလံုးသြင္း ခံစားတတ္ေသာ အက်င့္ကို ျပင္ပါ
ခ်စ္ခင္ရသူ တစ္ဦးဦးနဲ႔ ေသခြဲ ခြဲရတာမ်ိဳး၊ အလုပ္အကိုင္ ထိခိုက္သြားတာမ်ိဳး၊ သားသမီးေတြ စြန္႔ခြာသြားတာမ်ိဳး စတဲ့ ထိခိုက္နာက်င္ရမွဳေတြကို ေမ့ေဖ်ာက္ေအးခ်မ္းေအာင္ အထက္ပါ အခ်က္ ၇ ခ်က္ကို လိုက္နာက်င့္သံုး ကာကြယ္ပါ။



တကယ္တမ္းကေတာ့ ဥေရာပသားေတြ ေျပာသလို အသက္ ၄၀ မွ ဘ၀ စတယ္ဆိုတာဟာ အသက္ ၄၀ ေရာက္ရင္ လူတစ္ေယာက္အတြက္ ပညာ၊ ဥစၥာ၊ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ၊ မိသားစု စတဲ့ တန္ဖိုးရွိတဲ့ အရာေကာင္းေတြ စုစည္းမိထားျပီး ဘ၀ရဲ့ အရသာကို ေအးေဆး စခံစားရေတာ့မယ့္ အရြယ္္လို႔ ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ထို႔အတူ တစ္ေယာက္ခ်င္းစီအတြက္ မိမိကိုယ္ မိမိ အမွန္သိျခင္း (Self-actualization) နဲ႔ မိမိရဲ့ ေကာင္းမြန္မွဳေတြကို သိရွိေက်နပ္ျခင္း (Self-awareness) ရေအာင္ ျပန္လည္ေ၀ဖန္ သံုးသပ္ျပီး တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ရေတာ့မယ့္ အရြယ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလိုတန္ဖိုးရွိတဲ့ အခ်ိန္မွာ Mid-life Crisis ေခၚ သက္လတ္ပိုင္း စိတ္ဂယက္ကို မၾကံဳေတြ႔ရေအာင္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပင္ဆင္ႏွလံုးသြင္းရင္း (အိုမင္းမွဳဆိုတာ စာေရးသူလည္း ကိုယ္ခ်င္းစာ မခံစားေပးႏိုင္ေသးေပမယ့္) အိုမင္းမွဳကိုလည္း ပံုမွန္စိတ္အေနအထားနဲ႔ လက္ခံေႏွးေကြးေစရင္း က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေနႏိုင္ၾကပါေစလို႔ mmDailyNews ပရိသတ္မ်ားအတြက္ ဆႏၵျပဳပါတယ္။
Written by : ေဒါက္တာသီဟသစ္